پذیرفته شده برای پوستر

عنوان دوره: چهارمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری از دانشگاه تربیت مدرس

²دکتری مرتعداری،عضو هیئت علمی گروه مرتع و ابخیزداری دانشگاه شهرکرد

³دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری – دانشگاه تهران

یکی از چالشهای عمده مدیریت منابع طبیعی، بهره برداری جوامع محلی (عشایری و روستایی) از منابع تجدید شونده
میباشد. درهم شکستن نظام سنتی بهرهبرداری ناشی از فرایندهای تصمیمگیری و مداخلات در سطح کلان مدیریتی بویژه
اصلاحات ارضی و ملی شدن جنگلها و مراتع که همگام با جریانهای نوسازی و تغییرات مدیریت اراضی و مالکیت منابع
صورت گرفت؛ مسائل اجتماعی، اقتصادی متعددی را برجای گذاشت. هرچند در جریان اصلاحات ارضی مالکیت
روستائیان بر اراضی تضمین شده بود ولی نوع واگذاری و مالکیت، توسعه روستایی و مسائل اجتماعی واقتصادی زیادی را
حل نشده باقی گذاشته است. در ارتباط با عشایر به عنوان بخشی از جوامع محلی با توجه به روند رو به رشد اسکان و
تحولات بوجود آمده و احتمال حذف کوچ نشینی از زندگی آنها؛ امکانات و خدمات، بهره برداری و جایگاه منابع طبیعی،
باز تعریف نظام عشایری و حفظ این نظام به عنوان بخشی از ساختار جمیعتی کشور که سنتها و خردهفرهنگهای
عشایری را به همراه دارد از مسائل عمده و قابل توجه است. بطورکلی وضعیت موجود جوامع محلی را میتوان متاثر از
اثرات پیچیده عوامل مختلف، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اکولوژیکی و حتی تکنولوژیکی دانست. برآیند این مسائل که
متاثر از تغییر و تحولات و عمکرد گذشته میباشد سنت و مدرنیته را در مقابل یکدیگر قرار داده است بطوری که از
مزایای نظام سنتی (سنت) و تکنولوژی (مدرنیته ) نمیتوانند چشم بپوشند. بنابراین جوامع محلی در برزخی قرار گرفته اند
که برگشت به گذشته غیرممکن است، وضعیت موجود بهرهبرداری و تخریب منابع طبیعی نیز ناپایداری منابع و جوامع
محلی را به دنبال دارد و راه فراروی آنها تخلیه روستاها از سکنه، پتانسیلهای رها شده و مهاجرت خواهد بود. با توجه به
شرایط موجود عزم جدی در سطوح مختلف ملی، منطقهای (استانی) و محلی لازم است تا مسائل مرتبط با جوامع محلی و
بهره برداری از منابع طبیعی پیگیری شود. با عنایت به اهمیت کاربریهای مختلف خصوصا کابریهای مرتعی آمایش
سرزمین میتواند در تعیین حدود و ثغور اراضی موثر باشد و مالکیت به عنوان مسئله اصلی مورد اختلاف حل و فصل
گردد. نظر به زمزمه ادغام سازمان محیط زیست و منابع طبیعی و تشکیل وزارت منابع طبیعی و محیط زیست؛ بنظر می
رسد مدیریت جوامع محلی خصوصا مدیریت امور عشایر به عنوان بهره بردران اصلی منابع نیز در این ادغام مد نظر قرار
گیرد تا بتوان در ارتباط با بهره برداری منابع و جوامع محلی در تحت امر یک نهاد مرتبط سیاستهای پایدار اتخاذ و
پایداری آنها را تضمین نمود ضمن این که مطالعاتی نیز بر این ادغام تاکید دارند. این مطالعه با مروری بر منابع مرتبط و
با تاکید بر مطالعات صورت گرفته در بخش بازفت در استان چهارمحال وبختیاری به بررسی مسائل و مشکلات در این
زمینه می پردازد.

جوامع محلی؛ مدیریت منابع طبیعی؛ نظام عشایری؛ آمایش سرزمین؛ بازفت